Waarom een systemisch perspectief?

Een systeem waarin de verhoudingen kloppen fungeert beter. Dat is het uitgangspunt van de systemische blik.

Andere uitgangspunten

Iedereen heeft een duidelijke plek, wordt gezien en gewaardeerd. Er heerst een natuurlijke hiërarchie, veiligheid en transparantie. Er is balans tussen geven en nemen en belangrijke gebeurtenissen, zoals het overlijden of vertrek van een persoon, zijn goed afgehecht. Dat geeft ruimte aan de benodigde harmonie om energie in het systeem te laten stromen.

Waar de schoen wringt

De oplossing ligt in het probleem verscholen. Het systemisch onderzoek start aan de hand van een vraag, waarna het lichaam als instrument wordt gebruikt om daar te komen waar de schoen wringt. Dit kan door middel van het systematisch bevragen van een situatie, een tekening van het systeem, of een opstelling. En altijd aan de hand van een fenomenologische houding, een houding van niet-weten.

Opstellingen

De theorie achter het systemisch werk is een resultaat van decennia aan zogeheten opstellingen; een exercitie waarbij dan wel niet menselijke representaties van het systeem als het ware het systeem in levende lijve weergeven. In deze optellingen bleken steeds dezelfde patronen naar voren te komen, waaruit eerdergenoemde aandachts- en uitgangspunten gedestilleerd zijn.

Een opstelling vindt plaats aan de hand van een vraagstelling, een probleem dat iemand inbrengt. Het resultaat, de opstelling, zou je kunnen zien als een soort film die zich door en voor de ogen van de vraagsteller zich afspeelt. Het levensechte karakter van de film neemt een vlucht wanneer de vraagsteller zelf in de opstelling deelneemt; je wordt als het ware onderdeel van je eigen film.

Fenomenologie

Binnen het systemisch werk wordt vaak gerefereerd aan de filosofische stroming van de fenomenologie, die uitgelegd wordt als ‘werken met dat wat er komt’. Fenomenologie bestaat uit de woorden fenomeen en logos^[1]In zijn werk ‘Zijn en Tijd’ legt Martin Heidegger, zelf weer leerling van oprichter van de fenomenologie Husserl, beschrijft hij de etymologie van fenomenologie uitvoerig.