Waarom een Socratisch gesprek?

Waar mensen in gesprek gaan gloort altijd de mogelijkheid tot nieuw inzicht. Het Socratisch gesprek creëert hiervoor de voorwaarden, door – aan de hand van een vragende houding en een bepaalde gespreksstructuur – onze impulsen, om direct te ventileren wat we al weten, in te dammen. Hierdoor ontstaat de benodigde vrije ruimte voor nieuw inzicht.

Denken vanuit de ervaring

Een onopgeloste situatie van een van de deelnemers vormt een uitstekend uitgangspunt voor een Socratisch gesprek. Gezamenlijk wordt er uit die ervaring een collectief gedragen hoofdvraag gedestilleerd, waarna deze – aan de hand van een bepaalde structuur en regels, die bewaakt worden door de gespreksleider – wordt beantwoord.

Vragende houding

Een absolute voorwaarde voor een Socratisch gesprek is een vragende, niet-wetende houding van de deelnemers; die behoedt men voor het enkel ventileren van wat men al weet. Ook het uitstellen van empathie is van belang. De gespreksleider bewaakt dit, en geef het goede voorbeeld. Een mooi voorbeeld van waar de kracht van een vragende houding toe kan leiden is de klassieke film 12 Angry Men.

Gespreksleider

De gespreksleider bewaakt de gespreksstructuur en -regels, waaronder de vragende houding. En geeft het goede voorbeeld. De gespreksleider mengt zich zo min mogelijk en bij uitstek niet inhoudelijk.

Doel

Het opzetten van een Socratisch Gesprek kan komen vanuit de behoefte om met een bepaalde groep of team iets te bereiken – het maken van een keuze, het opstellen van een visie, samenwerken, of het overkomen van (culturele) verschillen of geschillen – of omdat een groep individuen onafhankelijk de behoefte heeft aan vernieuwing. Een Socratisch gesprek kan ook 1-1 met een gespreksleider worden gevoerd. Dan krijgt het meer een karakter van een coaching-sessie.

Duur

Afhankelijk van het onderwerp, het aantal deelnemers en wat men voor ogen heeft, kunnen Socratische gesprekken dagen, of zelfs weken in beslag nemen. Puur ter kennismaking met het concept of ter oefening kan, afhankelijk van de groep haar doel, een variant van een dagdeel ook haar vruchten afwerpen.